کلاهی که برسر مردم تهران رفت؛ مردم از چه زمانی لباس متحدالشکل می‌پوشیدند؟
تاریخ انتشار: ۲۳ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۸۸۷۵۳
لباس معمولی و محلی تهرانی‌ها را آقا محمدخان قاجار برتن مردم کرد. در واقع آقامحمدخان تلاش کرد که لباس مردان تهرانی را متحدالشکل و یکدست کند و ۳ بخش مهم برای لباس‌هایشان قائل شد. به همین خاطر به اجبار گفت وقتی مردان می‌خواهند از خانه خارج شوند باید این ۳بخش پوشیدن را رعایت کنند.
لباس مردان در تهران قدیمبه گزارش همشهری آنلاین، پوشش و لباس محلی زنان در تهران از دوره زندیه، تغییری نکرده و فقط بخش‌های دیگری به آن اضافه شده، اما برخلاف آن پوشش مردان تغییرات عمده‌ای کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
«مریم معانی» باستان شناس، پژوهشگر و استاد دانشگاه می‌گوید: «البته برای این کار دلیل هم داشتند و می‌گفتند پوشش یکسان از اختلافات‌های قومی و طبقاتی و ... به ویژه در مدارس جلوگیری می‌کند. آقامحمدخان قاجار معتقد بود این متحدالشکل شدن لباس یک اتحاد ملی به وجود می‌آورد. او در آن دوره اعلام کرده بود مردان باید شال، کلاه و جبّه (تن‌پوش بلند و گشادی که مردان می‌پوشیدند) بپوشند، اما با توجه به طبقه اجتماعی شان، جنس جبّه هم تفاوت داشت. اگر شخص از طبقات اعیان و اشراف و ممتاز بود، از پارچه‌های ماهوت استفاده می‌کرد و اگر قدرت خرید ماهوت را نداشته از پارچه‌های دستبافت ایرانی جبّه را می‌دوخت. همه مردان بعد از اینکه جبّه را می‌پوشیدند روی لباس‌های زیری‌شان، یک شالی به کمرشان باید می‌بستند، که در واقع این شال دور جبّه، برایشان حکم جیب را داشت.»
کفش و کلاه، بخش‌های اجباری دیگری از پوشش لباس مردان بود. معانی درباره نوع کفش و کلاه در آن دوره می‌گوید: «اهالی تهران با توجه به توان مالی‌شان گیوه، چارق یا نعلین به پا می‌کردند. البته کلاه بخش مهمی از لباس مردان در آن دوران به شمار می‌رفت. یعنی هیچ مردی بدون کلاه و سرپوش در کوچه و خیابان ظاهر نمی‌شد. نوع سرپوش و کلاه هم نشان‌دهنده شأن و طبقه اجتماعی آن شخص بود.
معروف‌ترین کلاه‌هایی که مردان در آن دوره سر می‌گذاشتند کلاه‌های نمدی، پوستی و مقوایی بود که بعد از هماهنگ کردن لباس در سال ۱۲۹۹ در دوره پهلوی اول، کلاه پهلوی و کلاه اجباری، جای همه آنها را گرفت. محمد شاه اولین بار دستور داد که کلاه کوتاه شود. کلاه دوره قاجار عبارت بوده از یک مخروط مجوف به ارتفاع سی و پنج سانتی متر که انتهای بالای آن به داخل تا شده بود.»
اشراف با کلاهی از جنس پوست بره«یاکوب ادوارد پولاک» پزشک اتریشی و بنیانگذار طب نوین ایران در کتاب سفرنامه خود نوشته است: «کلاه اعیان و متمولان از بهترین پوست بخار است آن هم از قسمت‌های دست چین و منتخب پشت بره. برای مردم با درآمد بالاتر، این کلاه را از پوست زیبای بره‌های محلی و بخصوص بره‌های شیراز و قم تهیه می‌کنند به قیمت ۲ تا ۵ تومان. ایرانی‌ها همچنین، زیر کلاه «عرقچینی» به سر می‌گذاردند که زنان و بخصوص زنان اصفهان به نقوش مختلف و با هنرمندی تمام آن را می‌دوزند.»
«جعفر شهری» نویسنده کتاب ایران قدیم و تهران شرح جالبی درباره «کلاه نمدی ها» و کلاً فرهنگ کلاه بین ایرانیان دارد: «صحبت درباره کلاه مردم ایران بود، در آن زمان اگر کسی استطاعت خریدن کلاه را نداشت، سرخود را با دستمال و شال و مانند آنها می‌پوشانید، خلاصه به سر نگذاشتن کلاه یک نوع توهین و بی‌حرمتی بود. چنانچه یکی از سوگند‌های متداول به کلاه بود که می‌گفتند به کلاه مردانه قسم و از دشنام‌های هم این بود که اگر چنان و چنین نکنم کلاه را می‌دارم و لچک زن‌ها را به سر می‌گذارم.
قبل از هرکلاه و زیادتر از همه کلاه نمد بود در شکل و جنس و انواع مختلف مانند (کلاه نمدی) کلاهی مانند عرقچین با لبه‌ای کوتاه که می‌توانسته تا شده دو نیمه‌اش داخل هم فرو برود، در قیمتی ارزانتر از دیگر کلاه‌ها، دیگر کلاه با لبه‌ای بلندتر از لعایب عینی آهار خورده بشکل نصف هندوانه گرد ساخته می‌شد. کلاه (فراشی) درازتر از کلاه قبلی و شکلی استوانه‌ای، کلاه (تخم مرغی)، شبیه تخم مرغی که سرش بریده شده باشد.
کلاه تخم مرغی نزدیک به نیمچه بختیاری و بعد از این‌ها کلاه (فینه) از رنگ‌های قرمز و سیاه به منگوله‌ای که از وسط طاقش آویزان می‌شد و دور آن‌را شال سبز یا سیاه یا (شیر شکری) می‌بستند که سبز و سیاهشان مخصوص مداح و نوحه خوان‌ها و شیر شکری‌اش را تجار و حج گذارده‌ها می‌بستند. قیمت این کلاه‌ها از پنج شش شاهی تا دو قران بود که اعلای آنها را از کُرک خالص می‌ساختند و شهری پسند گفته می‌شد و داش مشدی‌ها و (لوطی باشی‌ها) مشتری آن بودند.»
منبع: فرارو
کلیدواژه: تهران قدیم لباس مردان کلاه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۸۸۷۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بیش از ۲ هزار مسؤول برای حضور در نمایشگاه کتاب دعوت شدند
به گزارش خبرنگار مهر، محمدحسین آزادبخت رییس کمیته مراسم و میهمانان ویژه با بیان اینکه این دوره از نمایشگاه از نظر ابعاد مختلف با دوره‌های پیشین تفاوت‌های جدی دارد، گفت: تلاش دست‌اندرکاران ستاد برگزاری بر این است که یک نمایشگاه متفاوت‌تر و درخور مردم در اردیبهشت برگزار شود.
وی ادامه داد: با افتخار چشم انتظار حضور مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به عنوان میهمان خاص نمایشگاه هستیم. کمیته مراسم و میهمانان ویژه سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران همراه با سایر کمیته‌های نمایشگاه برنامه‌ریزی جدی برای حضور مسؤولان و چهره‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دستور کار دارد. از ابتدای اردیبهشت ماه سال جاری کار دعوت از مسوولان و چهره‌ها را آغاز کردیم و تاکنون بیش از دو هزار و ۳۰۰ مسوول و چهره‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، روسای سازمان‌ها و نهادها، سران سه قوه، وزرا، معاونان رئیس جمهور، نمایندگان جدید مجلس شورای اسلامی و… را برای حضور در نمایشگاه دعوت کردیم. این کمیته در کنار مسوولان، دعوت از چهره‌های فرهنگی و اجتماعی را هم در دستور کار قرار داده است. این چهره‌ها سال‌های گذشته نوعاً خودشان در نمایشگاه حضور پیدا می‌کردند، اما امسال تلاش کردیم این دعوت از جانب ستاد برگزاری نمایشگاه باشد تا میزبان آنها باشیم.
رییس کمیته مراسم و میهمانان ویژه سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با تاکید بر اینکه از سال گذشته با تدبیر یاسر احمدوند؛ رییس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده که حضور مسوولان در نمایشگاه خروجی مناسبی برای صنعت نشر داشته باشد، افزود: سال گذشته تفاهم‌های خوبی بین مسوولان برقرار و برنامه‌های جدی در دستور کار قرار گرفت. بسیاری از این تفاهم‌ها در طول سال و بعد از برگزاری نمایشگاه کتاب سیوچهارم تا برگزاری نمایشگاه سی‌وپنجم عملیاتی و برای بهبود وضعیت صنعت نشر به کار گرفته شدند.
آزادبخت ادامه داد: در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برنامه جدی‌تری برای استفاده از حضور مسوولان در نمایشگاه برای صنعت نشر داریم. در قالب رصدهای صورت گرفته از طریق جلسه‌هایی که معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ستاد برگزاری نمایشگاه با نمایندگان ناشران، شورای برنامه‌ریزی و شورای سیاستگذاری نمایشگاه برگزار کرد، مشکلات و دغدغه‌های ناشران با سازمان‌ها و نهادها اخذ شد. بنابراین تلاش می‌کنیم با حضور روئسای این سازمان‌ها و فعالان صنعت نشر این مشکلات را برطرف کنیم.
آزادبخت گفت: با توجه به حضور نمایندگان جدید مجلس شورای اسلامی پیش بینی می‌کنیم میزبان تعداد بیشتری از چهره‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در این دوره از نمایشگاه باشیم و امیدواریم فضایی ایجاد شود که صنعت نشر با استفاده از این حضور و بستر دیده شدن در جشن آغاز کتاب در سال ۱۴۰۳ بتوانند بخشی از مشکلات خود را حل کند و گام رو به جلویی برای بهبود این صنعت بردارد.
وی در پایان با اشاره به میهمان ویژه سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: کشور مقاوم و پیروز یمن میهمان ویژه سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران خواهد بود و با افتخار میزبان برادران یمنی خواهیم بود. تلاش شده چهره‌های فرهنگی و ادبی و مسوولان صنعت نشر دولت یمن در نمایشگاه حضور پیدا کنند.
کد خبر 6093861
جاده کندوان یک طرفه شد